تقریبا می‌توان این ادعا را داشت که هر مواد و سیستمی که به دست انسان ساخته می‌شود، یک ریشه و منبع طبیعی را دارا می‌باشد. به همین دلیل بررسی و توجه به این مواد بسیار حیاتی و مهم می‌باشد. از همین روز قصد داریم به معرفی یکی از مواد طبیعی بپردازیم که با ورود بشر تبدیل به مواد مختلف مصنوعی و نیمه مصنوعی شده است و از همین رو بحث در مورد آن بسیار حیاتی می‌باشد.

تعریف پلیمر به زبان ساده

به طور ساده اگر بخواهیم پلیمر را تعریف کنیم باید بیان کرد که یک مولکول می‌باشد که به صورت زنجیر از واحدهای مختلفی تشکیل شده است. این واحدها را معمولا مونومر می‌نامند. بنابرین اتصال تعداد زیادی از این مونومرها است که این مولکول را تشکیل می‌دهد.

انواع پلیمرها و دسته بندی آن‌ها

تقسیم بندی که برای پلیمرها صورت گرفته است، بر اساس ساختار و خاصیت‌هایی است که در این مولکول وجود دارد. حال تقسیم بندی که بر اساس این موارد صورت گرفته است شامل موارد زیر است:

به صورت کلی این مولکول به 3 صورت مرسوم وجود دارد. یک نوع از این پلیمر به صورت طبیعی در مواد مختلف وجود دارد. این مواد طبیعی شامل پروتئین‌ها، سلولز، نشاسته و.... می‌باشد.

اما این مولکول یک نوع مصنوعی دارد که حاصل ساخت و کشف بشر است. از این مورد در ساخت پلاستیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مولکول از انواع مواد افزودنی در صنعت لاستیک و پلیمر است.

پلیمرهای طبیعی

شاید بهتر است کمی در مورد این انواع مولکول توضیحات مفصل‌تری را ارائه بدهیم. تقریبا انواع مختلف پلیمرها را بیان کردیم. حال می‌خواهیم ببینیم که کاربرد این مواد در صنایع دقیقا چه می‌باشد.

نشاسته و پروتئین مورد نظر در این مواد موجب شده است که کاربرد بسیار اساسی و جالب برای این مولکول‌ها در صنایع غذایی ایجاد شده است. این مواد سازنده بسیاری از موارد و امکانات غذایی می‌باشد.

پلیمرهای طبیعی اساسا تاثیر به سزا و مهمی در صنایعی همچون داروسازی نیز ایفا می‌کند. بنابرین از ترکیب آنها است که می‌توان داروهای مورد نظر را به دست آورد.

اگر بخواهیم برای خاتمه دادن به این بحث مثالی را بیان کنیم که اتفاقا کاربرد اساسی و مهم پلیمرها را بیان می‌کند می‌توان به استفاده آنها در صنایع نساجی اشاره کرد. الیاف‌های طبیعی که به ساخت و استفاده پارچه‌ها منجر می‌شود، از همین مولکول‌ها تشکیل شده است. امروزه این استفاده به میزانی بسیار است که فناوری جدیدی به نام نانوپلیمر به وجود آمده است که قابلیت پارچه‌های ضد آب را به وجود آورده است.

پلمیرهای مصنوعی

اما کاربرد اصلی و اساسی در صنایع برای این ماده را می‌توان در نوع مصنوعی آن نام برد. اساسا استفاده مرسوم و بسیار از همین نوع است. با بیان صنایعی که از نوع استفاده می‌کنند، خواهیم دید که بسیاری از وسایل و مواردی که امروزه از آن استفاده می‌شود، از طریق همین ماده است که صورت می‌گیرد.

صنعت بسته بندی را می‌توان بزرگ‌ترین طیفی دانست که این از ماده مصنوعی استفاده میکند. بسته بندی طیف وسیعی از موارد کاربردی است که امروزه تبدیل به موضوع مورد توجه و اساسی شده است. ظروف، بطری‌ها، انواع کیسه‌های موجود و.... از جمله این موارد است.

اگر بخواهیم سایر مواردی که از این امکان استفاده می‌کنند را نام ببریم می‌توان به صنایع خودرو، ساختمان، الکترونیک و.... اشاره کرد. مثلا در ساختمان سازی بسیاری از اجزا و قطعات همچون لوله‌های موجود، می‌توان کاربرد این ماده مصنوعی را حس کرد. و یا در خودروها نیز استفاده اساسی و مهمی در ساخت قطعات آن صورت می‌گیرد.

کاربرد پلیمرها در زندگی روزمره

علت اهمیت این مولکول‌ها در زندگی به خاصیت و همچنین تاثیری که در امور روزمره ایجاد می‌کند باز می‌گردد. در بخش قبلی در مورد کاربردی که از این طریق ایجاد می‌شود، مطالبی را عنوان کردیم. این کاربرد به میزانی بسیار است که حتی با وجود ضرر و مضراتی که ایجاد می‌کند، کنار گذاشتن آن تقریبا ممکن نمی‌باشد.

یکی دیگر از علت این استفاده گسترده و اساسی، به ویژگی‌ها و همچنین مزایایی است که توسط این مواد ایجاد می‌شود. اگر بخواهیم به طور کلی مزایای این ماده را بسنجیم می‌توان گفت که بسیار انعطاف بسیاری دارد. از وزن کمی برخوردار است و عایق بسیاری نیز ایجاد می‌کند. اما آلودگی ایجاد شده برای محیط زیست، بزرگترین چالشی است که استفاده از این مواد ایجاد می‌کند.

تفاوت‌های پلیمرهای مهندسی با پلمیرهای عمومی

علت تفاوت این مواد در بحث مهندسی و عمومی به دو عامل باز می‌گردد. این دو عامل به کاربرد و خاصیت ارائه شده باز می‌گردد. استفاده روزمره و ساده‌ای که همچون در مواردی همچون بسته بندی صورت می‌گیرد استفاده عمومی است. اما استفاده و کاربرد در مواد شیمیایی و صنایع نیز به موارد مهندسی باز می‌گردد.

سوالات متداول در مورد پلیمرها

به دلیل استفاده و اهمیت بسیاری که این مواد دارا می‌باشند، سوالات بسیاری ایجاد می‌شود. سوالاتی همچون آینده پلمیرها چه گونه خواهد بود؟ آیا می‌توان موادی را جایگزین این ماده کرد که ضرر کمتری داشته باشد؟ آیا می‌توان هم از این مواد استفاده کرد و هم آسیبی را به محیط زیست نرساند؟ و......